Türk ve Amerikan Mevzuatında Kitlesel Fonlama Düzenlemeleri
Türk ve Amerikan Mevzuatında Kitlesel Fonlama Düzenlemeleri
* Bu makale hakem incelemesinden geçmiş ve Banka ve Finans Hukuku Dergisi Yıl:2018 Cilt:7 Sayı:26 da yayınlanmıştır.
Özet
İşbu makale, Crowdfunding Act olarak nitelendirilen Amerikan kitlesel fonlama yasasının oluşum sürecinin ve Türk mevzuatında yer alan kitlesel fonlama düzenlemelerinin incelenmesi ile Amerikan kitlesel fonlama düzenlemesinde yer verilen hükümlerden yola çıkarak Türkiye’de yapılacak yeni mevzuat çalışmalarında dikkate alınması gereken hususların tespitine ilişkin değerlendirmeleri içermektedir. Amerikan kitlesel fonlama yasası kapsamında yer alan düzenlemeler, Türk mevzuatında, yeni bir halka arz modeli olarak düzenlenen kitlesel fonlamaya ilişkin olarak; yatırımcının koruması, ihraççının aydınlatma yükümlülükleri, aracıların ve ihraç platformlarının hak ve yükümlülükleri gibi teknik hususlarda birçok ek düzenlemenin yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
CROWDFUNDING REGULATIONS UNDER TURKISH AND AMERICAN LAW
Abstract
This article is about the examination of formation process of American crowdfunding legislation which is described as Crowdfunding Act and the crowdfunding regulations under Turkish law, and determination of the points to be taken into account in new legislative work to be done in Turkey, based on the provisions stated under American crowdfunding legislation. The provisions under American crowdfunding legislation sets forth that additional arrangements in relation to crowdfunding which is regulated as new public offering method are required to be made in technical issues such as protection of investors, clarifying obligations of issuer, rights and obligations of intermediaries and issuance platforms under Turkish law.
Giriş
Kitlesel fonlama (crowdfunding), belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan bütçenin, çok sayıda insan tarafından ve internet servis sağlayıcıları üzerinden sağlanan mikro destekler ile finanse edildiği bir finansman yöntemidir. Amerika Birleşik Devletleri, bu yöntemin yaygın olarak kullanıldığı ülkelerden biridir. İşbu makale, Amerikan mevzuatında kitlesel fonlamaya ilişkin yaşanan gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, bu alanda hem mevzuattaki düzenlemeler hem de uygulama açısından yolun başında olan Türkiye’ye bir yol haritası çizmek ve yatırımcılar ve fon toplayanların menfaatlerini eşit ölçüde koruyacak nitelikte bir mevzuatın oluşturulmasına katkıda bulunmak için kaleme alınmıştır.
Girişimciler, yakın zamana kadar sınırlı sayıdaki risk sermayedarlarından ve melek yatırımcılardan fon toplamak için onların yenilikçilik ve yaratıcılık standartlarına uygun projeler geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu kalıplara uymayan birçok proje ve düşünce, yeterli fona ulaşamadığından henüz yolun başındayken ortadan kaybolmuştur. (STEINBERG & DeMARIA, 2012)
İnternetin ve kişisel bilgisayarların kullanımının yaygınlaşması ile gündelik yaşam hızla değişirken finans sektörü de değişmeye başlamıştır. Küçük ve seçici bir grubun elinde olan fon sağlama gücü, internet ağının ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte geniş kitlelere yayılırken daha çok büyük ölçekli, kurumsal ve yüksek tanınırlığa sahip global şirketlerin sahip oldukları fon toplayabilme imkanına, insanları bir araya getirebilen tüm girişimciler sahip olmaya başlamıştır. Kitlesel fonlamaya olan talebin artması, bu alanın hukuksal boyutunun düzenlenmesi ihtiyacını doğurmuştur.
Kitlesel fonlamanın bağış, ödül, hisse ve borçlanma (kredi) karşılığı olmak üzere dört temel versiyonu mevcuttur. (İşler, 2014) Kitlesel fonlama karşılığı ödül verme yöntemiyle yapılan projelerde elde edilen başarılar, iş dünyasında bulunan birçok grup ve girişimcinin, kitlesel fonlamada bağış ya da maddi bir ödül modeline ek olarak, sermaye paylarının ya da borçlanma araçlarının da kitlesel fonlama yöntemiyle ihracı hususunun düzenlenmesi konusunda istekte bulunmalarına yol açmıştır. (KIRAN, 2013) Bu çıkar gruplarının ısrarı neticesinde, Amerikan Kongresi tarafından 27 Mart 2012 tarihinde onaylanan İş Kuruluşlarını Hızlandırma Yasası [Jumpstart Our Business Startups Act (JOBS Act)], 5 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. JOBS Act içinde yer alan başlıklardan biri olan Title III “crowdfunding” altında yer alan hükümler ile, Securities Act (Menkul Kıymetler Yasası) değiştirilerek hisse karşılığı ve borçlanma yöntemiyle kitlesel fonlama yapılmasının hukuki zemini oluşturulmuştur.
Tüm dünyada her geçen gün kitlesel fonlamaya olan ilginin artması ve iş ve girişimcilik sektöründen gelen taleplerin yoğunlaşması, Türk kanun yapıcılarının da mevzuatta gerekli değişiklikleri yapmak üzere kollarını sıvamasına yol açmıştır. Henüz daha hukuksal düzenlemelerin tamamı hazırlanmamış olsa da kısa sürede küresel gelişmelere uyum sağlamak ve girişimcilik dünyasının ihtiyaçlarını karşılamak adına hukuksal yapının tamamlanacağı düşünülmektedir.
Amerika’nın, hem kitlesel fonlamanın en hızlı geliştiği yerlerden biri olması hem de ilk yasal düzenlemelerden birinin yapıldığı mevzuata sahip olması sebebiyle, Türk mevzuat çalışmaları yapılırken, Amerikan mevzuatının değerlendirmeye alınması gerekmektedir.
Amerikan Mevzuatında Kitlesel Fonlama Düzenlemelerinin Gelişim Süreci
Amerikan başkanı Barack Obama tarafından imzalanarak, 5 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren JOBS Act, ekonominin canlanmasını sağlamak ve yeni iş imkanları yaratmak amacıyla hazırlanmıştır. JOBS Act, yaygın kanının aksine, sadece kitlesel fonlamaya ilişkin istisnalar getiren bir kanun değişiklik metni değildir. İçinde barındırdığı yedi başlık (Title) arasından sadece üçüncü başlık (Title III) kitlesel fonlamaya ilişkindir.[1] Ancak üçüncü başlık altında yer almasa dahi, JOBS Act’te yer alan genel hükümler, uygun düştükleri ölçüde kitlesel fonlama ile fon toplayan şirketlere uygulanmaktadır.
Title III, 1933 tarihli Amerikan Menkul Kıymetler Yasası’nda (Securities Act of 1933)[2] yaptığı değişiklikler ve eklemeler ile kitlesel fonlamanın hukuksal zeminini oluşturmuş ve kitlesel fonlamanın, Menkul Kıymetler Yasası’nın 5’inci bölümünde yer alan kayda alma yükümlülüğünden istisna olarak gerçekleştirileceği düzenlemiştir. (Tremble, 2016)
Title III ile kitlesel fonlamanın istisnalarına ve kitlesel fonlama platformlarının ve fon toplayanların yükümlülüklerine ilişkin oldukça ayrıntılı düzenlemeler getirilmesine rağmen yatırımcıların korunması hususunda uygun ve gerekli düzenleyici işlemleri yapması için Securities Exchange Commission (SEC) olarak bilinen Menkul Kıymetler Komisyonu’na 270 günlük süre verilmiş, bu düzenlemeler yapılmadan kitle fonlaması yöntemiyle menkul kıymet satışının yapılamayacağı da hüküm altına alınmıştır.
JOBS Act kapsamında yapılan diğer değişiklikler ivedilikle uygulamaya yansıtılırken Menkul Kıymetler Komisyonu’na tanınan 270 günlük sürenin dolmasına rağmen kitle fonlaması yöntemine ilişkin düzenleyici işlemler, kamuoyunda kitle fonlaması yönteminin avantaj ve dezavantajları üzerinde yapılan tartışmaların da etkisiyle, belirlenen sürede tamamlanamamıştır.
Menkul Kıymetler Komisyonu, kitlesel fonlamanın uygulanmaya başlaması için gerekli olan düzenleyici hükümlere ilişkin taslak metni ancak 5 Kasım 2013 tarihinde hazırlayabilmiş ve kamuoyunun incelemesine sunmuştur.[3] Crowdfunding Regulation olarak da anılan Kitlesel Fonlama Düzenlemesinin son halini alarak yayınlanması ancak 16 Kasım 2015 tarihinde mümkün olmuştur.[4] Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından hazırlanan Kitlesel Fonlama Düzenlemesi içinde yer alan hükümlerin büyük çoğunluğunun yürürlüğe giriş tarihi ise 16 Mayıs 2016 olarak düzenlenmiştir. Böylece, 5 Nisan 2012 tarihinde JOBS Act’in yürürlüğe girmesi ile başlayan süreçte, ilk menkul kıymet kitle fonlamasının yapılması 16 Mayıs 2016 tarihinden sonra mümkün olmuştur.
Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Amerika’da yaşanan kasırgalar sebebiyle girişimcilerin mağdur olmasını engellemek için geçici olarak getirilen istisnalara ilişkin düzenlemeleri saymazsak, esaslı bir değişikliğe uğramamıştır. Yapılan tek esaslı değişiklik, JOBS Act içinde yer alan düzenlemelere uygun olarak, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten beş yıl sonra, enflasyon oranınca kitle fonlaması yöntemiyle toplanabilecek fon miktarı ve yatırımcıların yatırabileceği tutarlarda değişiklik yapan tadil metnidir. Bu metin 12 Nisan 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir.[5]
Amerikan Kitlesel Fonlama Düzenlemesine Genel Bakış
JOBS Act’in üçüncü bölümünde (Title III) oldukça kapsamlı düzenlemelere yer verilmiştir. Bu düzenlemeler, kitlesel fonlama sisteminin nasıl işleyeceğine ve sınırlarının neler olduğuna ilişkin oldukça aydınlatıcı olsa da kitlesel fonlamanın, halka arzların ve halka açık şirketlerin tabi olduğu yatırımcıları korumaya yönelik sıkı kurallardan istisna tutulmasının oluşturduğu boşluğu doldurabilecek nitelikte değildir.
Bu sebeple, Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından hazırlanan Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, Title III ile çizilen sınırlara bağlı kalarak beş ana başlık altında ayrıntılı hükümler getirmiştir. Bu düzenlemeler; yatırımcıların korunması, sürecin işleyişi, istisnalar, raporlama yükümlülükleri ve aracı ve platformların tabi olduğu hükümlere ilişkindir.
Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, Title III ile getirilen düzenlemeleri tekrarlamış, ilave yeni kurallar getirmiş ve bunların uygulanışına ilişkin ilkeleri belirlemiştir. Kitlesel Fonlama Düzenlemesi ile getirilen bazı düzenlemeler şunlardır;
- Yatırımcılara ilişkin limitlerin hesaplanmasında kullanılacak yöntemler nelerdir? (227.100 Instruction 1 to paragraph (a)(2))
- Yatırımcı limitlerinin aşılıp aşılmadığını denetleme yükümlülüğü kime aittir? (227.100 Instruction 3 to paragraph (a)(2))
- Birden fazla aracı kurum desteğiyle kitlesel fonlama gerçekleştirmek mümkün müdür? (227.100 Instruction to paragraph (a)(3))
- Kitlesel fonlama istisnasından yaralanmayı engellemeyen aykırılıklar nelerdir? (227.100 Paragraph (a)(4))
- Kimler kitlesel fonlama istisnasından yaralanamaz? (227.100 Paragraph (b))
- Hakim ve bağlı şirketlerin yaptığı ihraçlar, ihraç limitlerinin hesaplanmasında dikkate alınır mı? (227.100 Paragraph (c))
- İhraççı tarafından ilan edilmesi ve temin edilmesi gereken bilgi ve belgeler nelerdir? (227.201)
- Kitlesel fonlama yöntemiyle menkul kıymet ihraç edenlerin tabi olacakları raporlama ve kamuyu aydınlatma yükümlülükleri nelerdir ve bu yükümlülükler nasıl gerçekleştirilir? (227.202)
- Reklam yasağı ve istisnaları nelerdir? Bu yasağa uymamanın yaptırımları nelerdir? (227.204)
- Kimler kitlesel fonlama platformu kurabilir? (227.300 Instruction to paragraph (4))
- Dolandırıcılık riskini azaltmak için alınması gereken önlemler nelerdir? (227.301)
- Yatırımcının yatırımını geri çekmesi hangi koşullarda mümkündür? (227.304)
- Platform devrine ilişkin düzenlemeler ve sınırlamalar nelerdir? (227.400 paragraph (c))
- Kitlesel fonlama aracılığı ile alınan hisselerin devrine ilişkin sınırlamalar nelerdir? (227.501)
- Kitlesel fonlama istisnasından yaralanmayı engelleyen aykırılıklar nelerdir? (227.503)
Yukarıda değinilen düzenlemeler göstermektedir ki yatırımcıların korunması ve kitlesel fonlama sürecinde ortaya çıkacak belirsizliklerin ortadan kaldırılması amacıyla Amerikan mevzuatında ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.
Türk Mevzuatındaki Düzenlemeler
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (Kanun) 28 Kasım 2017 tarihli ve 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Değişiklik Kanunu) ile yapılan değişiklikler, Türkiye’de kitlesel fonlamanın ilk yasal zeminini oluşturmuştur.
Kanun’un tanımlara yer verdiği 3. maddesi uyarınca, halka yapılan bir fon toplama çağrısının halka arz niteliğini kazanabilmesi için çağrının, bir sermaye piyasası aracının satın alınmasına ilişkin olması gerekmektedir. Bu nedenle ödül karşılığı veya bağış yöntemiyle fon toplanan kitlesel fonlama projeleri, sermaye piyasası mevzuatımız kapsamına girmemektedir. Ancak yine aynı maddede, hisse senetlerinin ve borçlanma araçlarının menkul kıymet olduğu belirtilmiştir. Bu sebeple, hisse senetlerinin ve borçlanma araçlarının kamuya açık bir ilanla satılarak fon toplanması, sermaye piyasası mevzuatı hükümlerine tabi olacaktır.
Değişiklik Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önce, kitlesel fonlamanın önündeki en büyük engelin; Sermaye Piyasası mevzuatı kapsamında kurulmuş veya kurulacak bir şirketin, Kanun’un 4. maddesi uyarınca, paylarını kamuya yapılmış bir çağrı ile satmayı taahhüt eden kişilerin tabi olduğu izahname hazırlama yükümlülüğü olduğu açıktır.
İzahname hazırlama yükümlülüğüne aykırılığın yaptırımı, Kanun’un “Usulsüz Halka Arz ve İzinsiz Sermaye Piyasası Faaliyeti” başlıklı 109. maddesinin birinci fıkrasında, onaylı izahname yayımlama yükümlülüğünü yerine getirmeksizin sermaye piyasası araçlarını halka arz edenlerin ya da onaylı ihraç belgesi olmaksızın sermaye piyasası araçlarını satanların iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı şeklinde düzenlenmiştir.
Değişiklik Kanunu, diğer değişikliklerin yanı sıra özellikle Kanun’un 4. maddesine eklediği “Diğer kanunların yardım ve bağış toplanmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla kitle fonlaması suretiyle halktan para toplanması, Kurulca faaliyet izni verilen kitle fonlama platformları aracılığıyla gerçekleştirilir ve bu Kanunun izahname ya da ihraç belgesi hazırlama yükümlüğüne ilişkin hükümlerine tabi değildir.” hükmüyle kitlesel fonlamanın önünü açmış ve Kanun’un 109. maddesinde düzenlenen yaptırımlara tabi olmamasını sağlamıştır.
Değişiklik Kanunu ile Kanun’un 3. maddesinde de halka açık ortaklık ve ihraççı tanımlarında değişiklikler yapılmış ve kitle fonlaması tanımı eklenmiştir. Kitlesel fonlama aracılığıyla para toplayan ortaklıkların, halka açık ortaklık tanımının dışında bırakılması, bu ortaklıkların halka açık ortaklıkların tabi olduğu sermaye piyasası mevzuatında düzenlenmiş yükümlülüklerin bazılarından muaf olacakları veya halka açık ortaklıklara yüklenmemiş bazı ek yükümlülüklerinin olacağı şeklinde değerlendirilebilir. Aynı şekilde, yapılan değişiklikle kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanların tabi olacağı hükümlerin, ihraççılar için düzenlenen mevcut hükümlerden ayrıştırıldığı açıktır.
Kitle fonlaması platformlarının faaliyetleri, sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi kapsamında ihraç fiyatı belirlemek, halka arza ilişkin bilgi ve belgeleri hazırlamak, bu belgelerde yer alan bilgilerin doğruluğunun sağlanmasını teminen danışmanlık vermek, Sermaye Piyasası Kurulu’na (Kurul) başvuruda bulunmak, gişe hizmetleri vermek üzere satış grubu oluşturmak, talep toplamak, halka arz edilen sermaye piyasası araçlarının satışına ve tanıtımına ilişkin yurt içi ve yurt dışı organizasyonlar düzenlemek gibi kurumsal faaliyetleri içermediği için aracılık faaliyeti olarak değerlendirilmemektedir. (KIRAN, 2013) Aynı şekilde, kitle fonlaması platformlarının yapılan başvuruları değerlendirerek bir kısım projeleri internet sitelerine koymaları veya sitede yer alan projelerden bazılarına “Önerilen Proje” olarak ana sayfada yer verilmesi veya ön sıralarda tutulması, her ne kadar proje hakkında yönlendirici nitelikte tavsiye olarak değerlendirilebilecek olsa da bu tavsiyelerin muhtemel yatırımcının mali durumu, yatırım amaçlarını, risk ve getiri tercihlerini dikkate almaksızın yapılması bu faaliyetlerin yatırım danışmanlığı olarak değerlendirilmemesi gerektiği sonucuna varılmasını sağlamıştır. (KIRAN, 2013) Kanun koyucunun da benzer şekilde düşündüğü, Değişiklik Kanunu ile Kanun’a eklenen 35/A maddesinden açıkça anlaşılmaktadır.
Kanun koyucu kitlesel fonlama platformlarının, diğer sermaye piyasası kurumlarından farklı hükümlere tabi olacağını, hem diğer sermaye piyasası kurumlarından ayrı düzenleyerek hem de maddenin dördüncü fıkrasında kitle fonlaması platformları tarafından yürütülen faaliyetlerin yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinden ya da yan hizmetlerden sayılmadığını vurgulayarak belirtmiştir. Bununla birlikte kitle fonlama platformlarının hukuka aykırı faaliyetleri ve işlemlerinde, diğer sermaye piyasası kurumlarına uygulanan tedbirleri düzenleyen Kanun’un 96’ncı maddesinin kıyasen uygulanacağı belirtilmiştir. Kitle fonlama platformlarının tabi olduğu düzenlemeleri hazırlamak hususunda Kurul’a yetki verilmiştir.
Kitle fonlama platformlarının kurulmasının ve faaliyete başlamasının izne tabi olacağı, Kanun’a eklenen 35/A maddesinde kesin olarak belirtilmiştir. Kurul’dan izin alınmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplandığının tespit edilmesi halinde, Kurul’un başvurusu üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun, ilgili internet sitesine erişimi engelleyeceğini ilişkin, Kanun’un 99. maddesine eklenen dördüncü fıkrada erişimi engellenecek sitenin kitle fonlama platformu olduğu açıksa da halktan para toplamak için izin alması gerekenin yalnızca kitle fonlama platformu mu olduğu yoksa Kurul tarafından ileride yapılacak düzenlemelerle hisse karşılığı para toplayan kişilerin de Kurul’a başvurup izin almalarının mı isteneceği açık değildir.
Sonuç
Amerika’da her bireyin yatırımcı olarak dahil olabilme imkanına sahip olması sebebiyle, birçok mağduriyete sebep olma ve dolandırıcılık faaliyetlerine yol açma riski taşıyan kitlesel fonlama sistemine ilişkin uzun süren çalışmalar neticesinde oluşturulan ayrıntılı Amerikan mevzuatı, Türk mevzuat çalışmaları için de yol gösterici olabilecek niteliktedir.
Ancak şu ana kadar Türk mevzuatında yapılan çalışmalar, yalnızca Sermaye Piyasası Kanunu’nda mevcut yasaklayıcı hükümlerin kitlesel fonlamaya izin verecek şekilde değiştirilmesinden ibarettir. Mevcut düzenlemeler, kitlesel fonlama yöntemiyle sermaye toplayan şirketlerin halka açık şirket niteliğinde sayılmayacağını, bu yöntemle fon sağlayanların da ihraççı olarak değerlendirilmeyeceğini düzenlemekle birlikte, tabi olacağı hükümlere ilişkin bir açıklama getirmemektedir. Ayrıca, Kanun’dan izahname ya da ihraç belgesi hazırlanmaksızın kitle fonlaması yapılabileceği anlaşılırken, yatırımcıları korumak amacı doğrultusunda, bunların yerine gelecek prosedürlerin neler olacağı belirsizdir. Amerikan mevzuatından farklı olarak kitlesel fonlamanın istisnalarına ve sınırlarına ilişkin düzenlemelere Kanun’da yer verilmemiş, bu konuda düzenleme yapma yetkisi Sermaye Piyasası Kurumu’na bırakılmıştır.
Sermaye Piyasası Kurulu’na, kitle fonlamasına ilişkin tebliğleri hazırlarken, Amerikan Menkul Kıymetler Komisyonu’na oranla daha fazla sorumluluk ve görev düşmektedir. Amerikan Menkul Kıymetler Komisyonu, Kitlesel Fonlama Düzenlemesi’ni, JOBS Act’te yer alan geniş düzenlemelere rağmen; ancak kitle fonlaması yönteminin avantaj ve dezavantajları üzerinde yapılan tartışmaların ve oldukça uzun süren bir çalışmanın sonucunda yürürlüğe sokmuştur.
Değişiklik Kanunu’nun kitlesel fonlamaya ilişkin ayrıntılı düzenlemeler getirmemiş olması, Kurul’u, yatırımcıların korunması ile kitlesel fonlama sisteminin düşük maliyetle ve pratik olarak işletilebilmesi amaçlarını birlikte gerçekleştirebilecek hüküm ve koşulları oluşturmak konusunda tek sorumlu merci haline getirmiştir. Bu amaç doğrultusunda Kurul, Kitlesel Fonlama Düzenlemesi ile getirilen düzenlemelerden de yararlanarak, ancak bu düzenlemelerden daha ayrıntılı ve kapsamlı tebliğlerle kitlesel fonlamaya ilişkin ikincil mevzuatı oluşturmalıdır. Yatırımcının korunması için dikkatle düzenlenmesi gereken başlıca konular;
- İhraççı tarafından ilan edilmesi, temin edilmesi gereken bilgi ve belgelere,
- Kitlesel fonlama yöntemiyle menkul kıymet ihraç edenlerin tabi olacakları raporlama ve kamuyu aydınlatma yükümlülüklerine,
- Reklam yasağı ve istisnalarına,
- Dolandırıcılık faaliyetlerinin ve kötü niyetli ihraçların önlenmesine,
- Kitlesel fonlama ile menkul kıymet ihraç etmiş şirketlerin bilgilerinin açıklanmasına ve denetlenmesine ilişkin düzenlemelerdir.
Kaynakça
Congress, 1. (2012, Nisan 5). Government Publishing Office: https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/PLAW-112publ106/pdf/PLAW-112publ106.pdf adresinden alındı
İşler, S. T. (2014, Sonbahar). Modern Finansmanda Yeni Bir Dönem: Kitlesel Fonlama-Crowdfunding. Gösterge, s. 51-65.
KIRAN, T. (2013). SERMAYE PİYASALARINDA KİTLE FONLAMASI. Ankara: SERMAYE PİYASASI KURULU ORTAKLIKLAR FİNANSMANI DAİRESİ.
STEINBERG, S., & DeMARIA, R. (2012). The Crowdfunding Bible. READ.ME.
Tremble, T. (2016). III’s a Crowd: The Implementation of the JOBS Act’s Title III Crowdfunding Provisions. REVIEW OF BANKING & FINANCIAL LAW, 416-426.
Zeoli, A. J. (2014, Nisan 27). https://crowdfundinglegalhub.com/: https://crowdfundinglegalhub.com/2014/04/27/test-3/ adresinden alındı
[1] Jumpstart Our Business Startups Act, Pub. L. No. 112-106, 126 Stat. 306 (2012).
[2] SECURITIES ACT OF 1933, As Amended Through P.L. 114–94, December 4, 2015, http://legcounsel.house.gov/Comps/Securities%20Act%20Of%201933.pdf
[3] Crowdfunding; Proposed Rule, Fed. Reg, Vol. 78, No. 214, (Nov 5, 2013), https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2013-11-05/html/2013-25355.htm
[4] Crowdfunding, Securities Act Release No. 9974, Exchange Act Release No. 76,324, 80 Fed. Reg. 71,388, 71,388 (Nov. 16, 2015) https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2015-11-16/html/2015-28220.htm
[5] Inflation Adjustments and Other Technical Amendments Under Titles I and III of the Jobs Act, Federal Register, Vol. 82, No. 69, Wednesday, April 12, 2017, https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2017-04-12/xml/FR-2017-04-12.xml#seqnum17545
Türk ve Amerikan Mevzuatında Kitlesel Fonlama Düzenlemeleri
Özet
İşbu makale, Crowdfunding Act olarak nitelendirilen Amerikan kitlesel fonlama yasasının oluşum sürecinin ve Türk mevzuatında yer alan kitlesel fonlama düzenlemelerinin incelenmesi ile Amerikan kitlesel fonlama düzenlemesinde yer verilen hükümlerden yola çıkarak Türkiye’de yapılacak yeni mevzuat çalışmalarında dikkate alınması gereken hususların tespitine ilişkin değerlendirmeleri içermektedir. Amerikan kitlesel fonlama yasası kapsamında yer alan düzenlemeler, Türk mevzuatında, yeni bir halka arz modeli olarak düzenlenen kitlesel fonlamaya ilişkin olarak; yatırımcının koruması, ihraççının aydınlatma yükümlülükleri, aracıların ve ihraç platformlarının hak ve yükümlülükleri gibi teknik hususlarda birçok ek düzenlemenin yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
CROWDFUNDING REGULATIONS UNDER TURKISH AND AMERICAN LAW
Abstract
This article is about the examination of formation process of American crowdfunding legislation which is described as Crowdfunding Act and the crowdfunding regulations under Turkish law, and determination of the points to be taken into account in new legislative work to be done in Turkey, based on the provisions stated under American crowdfunding legislation. The provisions under American crowdfunding legislation sets forth that additional arrangements in relation to crowdfunding which is regulated as new public offering method are required to be made in technical issues such as protection of investors, clarifying obligations of issuer, rights and obligations of intermediaries and issuance platforms under Turkish law.
Giriş
Kitlesel fonlama (crowdfunding), belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan bütçenin, çok sayıda insan tarafından ve internet servis sağlayıcıları üzerinden sağlanan mikro destekler ile finanse edildiği bir finansman yöntemidir. Amerika Birleşik Devletleri, bu yöntemin yaygın olarak kullanıldığı ülkelerden biridir. İşbu makale, Amerikan mevzuatında kitlesel fonlamaya ilişkin yaşanan gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, bu alanda hem mevzuattaki düzenlemeler hem de uygulama açısından yolun başında olan Türkiye’ye bir yol haritası çizmek ve yatırımcılar ve fon toplayanların menfaatlerini eşit ölçüde koruyacak nitelikte bir mevzuatın oluşturulmasına katkıda bulunmak için kaleme alınmıştır.
Girişimciler, yakın zamana kadar sınırlı sayıdaki risk sermayedarlarından ve melek yatırımcılardan fon toplamak için onların yenilikçilik ve yaratıcılık standartlarına uygun projeler geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu kalıplara uymayan birçok proje ve düşünce, yeterli fona ulaşamadığından henüz yolun başındayken ortadan kaybolmuştur. (STEINBERG & DeMARIA, 2012)
İnternetin ve kişisel bilgisayarların kullanımının yaygınlaşması ile gündelik yaşam hızla değişirken finans sektörü de değişmeye başlamıştır. Küçük ve seçici bir grubun elinde olan fon sağlama gücü, internet ağının ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte geniş kitlelere yayılırken daha çok büyük ölçekli, kurumsal ve yüksek tanınırlığa sahip global şirketlerin sahip oldukları fon toplayabilme imkanına, insanları bir araya getirebilen tüm girişimciler sahip olmaya başlamıştır. Kitlesel fonlamaya olan talebin artması, bu alanın hukuksal boyutunun düzenlenmesi ihtiyacını doğurmuştur.
Kitlesel fonlamanın bağış, ödül, hisse ve borçlanma (kredi) karşılığı olmak üzere dört temel versiyonu mevcuttur. (İşler, 2014) Kitlesel fonlama karşılığı ödül verme yöntemiyle yapılan projelerde elde edilen başarılar, iş dünyasında bulunan birçok grup ve girişimcinin, kitlesel fonlamada bağış ya da maddi bir ödül modeline ek olarak, sermaye paylarının ya da borçlanma araçlarının da kitlesel fonlama yöntemiyle ihracı hususunun düzenlenmesi konusunda istekte bulunmalarına yol açmıştır. (KIRAN, 2013) Bu çıkar gruplarının ısrarı neticesinde, Amerikan Kongresi tarafından 27 Mart 2012 tarihinde onaylanan İş Kuruluşlarını Hızlandırma Yasası [Jumpstart Our Business Startups Act (JOBS Act)], 5 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. JOBS Act içinde yer alan başlıklardan biri olan Title III “crowdfunding” altında yer alan hükümler ile, Securities Act (Menkul Kıymetler Yasası) değiştirilerek hisse karşılığı ve borçlanma yöntemiyle kitlesel fonlama yapılmasının hukuki zemini oluşturulmuştur.
Tüm dünyada her geçen gün kitlesel fonlamaya olan ilginin artması ve iş ve girişimcilik sektöründen gelen taleplerin yoğunlaşması, Türk kanun yapıcılarının da mevzuatta gerekli değişiklikleri yapmak üzere kollarını sıvamasına yol açmıştır. Henüz daha hukuksal düzenlemelerin tamamı hazırlanmamış olsa da kısa sürede küresel gelişmelere uyum sağlamak ve girişimcilik dünyasının ihtiyaçlarını karşılamak adına hukuksal yapının tamamlanacağı düşünülmektedir.
Amerika’nın, hem kitlesel fonlamanın en hızlı geliştiği yerlerden biri olması hem de ilk yasal düzenlemelerden birinin yapıldığı mevzuata sahip olması sebebiyle, Türk mevzuat çalışmaları yapılırken, Amerikan mevzuatının değerlendirmeye alınması gerekmektedir.
Amerikan Mevzuatında Kitlesel Fonlama Düzenlemelerinin Gelişim Süreci
Amerikan başkanı Barack Obama tarafından imzalanarak, 5 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren JOBS Act, ekonominin canlanmasını sağlamak ve yeni iş imkanları yaratmak amacıyla hazırlanmıştır. JOBS Act, yaygın kanının aksine, sadece kitlesel fonlamaya ilişkin istisnalar getiren bir kanun değişiklik metni değildir. İçinde barındırdığı yedi başlık (Title) arasından sadece üçüncü başlık (Title III) kitlesel fonlamaya ilişkindir.[1] Ancak üçüncü başlık altında yer almasa dahi, JOBS Act’te yer alan genel hükümler, uygun düştükleri ölçüde kitlesel fonlama ile fon toplayan şirketlere uygulanmaktadır.
Title III, 1933 tarihli Amerikan Menkul Kıymetler Yasası’nda (Securities Act of 1933)[2] yaptığı değişiklikler ve eklemeler ile kitlesel fonlamanın hukuksal zeminini oluşturmuş ve kitlesel fonlamanın, Menkul Kıymetler Yasası’nın 5’inci bölümünde yer alan kayda alma yükümlülüğünden istisna olarak gerçekleştirileceği düzenlemiştir. (Tremble, 2016)
Title III ile kitlesel fonlamanın istisnalarına ve kitlesel fonlama platformlarının ve fon toplayanların yükümlülüklerine ilişkin oldukça ayrıntılı düzenlemeler getirilmesine rağmen yatırımcıların korunması hususunda uygun ve gerekli düzenleyici işlemleri yapması için Securities Exchange Commission (SEC) olarak bilinen Menkul Kıymetler Komisyonu’na 270 günlük süre verilmiş, bu düzenlemeler yapılmadan kitle fonlaması yöntemiyle menkul kıymet satışının yapılamayacağı da hüküm altına alınmıştır.
JOBS Act kapsamında yapılan diğer değişiklikler ivedilikle uygulamaya yansıtılırken Menkul Kıymetler Komisyonu’na tanınan 270 günlük sürenin dolmasına rağmen kitle fonlaması yöntemine ilişkin düzenleyici işlemler, kamuoyunda kitle fonlaması yönteminin avantaj ve dezavantajları üzerinde yapılan tartışmaların da etkisiyle, belirlenen sürede tamamlanamamıştır.
Menkul Kıymetler Komisyonu, kitlesel fonlamanın uygulanmaya başlaması için gerekli olan düzenleyici hükümlere ilişkin taslak metni ancak 5 Kasım 2013 tarihinde hazırlayabilmiş ve kamuoyunun incelemesine sunmuştur.[3] Crowdfunding Regulation olarak da anılan Kitlesel Fonlama Düzenlemesinin son halini alarak yayınlanması ancak 16 Kasım 2015 tarihinde mümkün olmuştur.[4] Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından hazırlanan Kitlesel Fonlama Düzenlemesi içinde yer alan hükümlerin büyük çoğunluğunun yürürlüğe giriş tarihi ise 16 Mayıs 2016 olarak düzenlenmiştir. Böylece, 5 Nisan 2012 tarihinde JOBS Act’in yürürlüğe girmesi ile başlayan süreçte, ilk menkul kıymet kitle fonlamasının yapılması 16 Mayıs 2016 tarihinden sonra mümkün olmuştur.
Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Amerika’da yaşanan kasırgalar sebebiyle girişimcilerin mağdur olmasını engellemek için geçici olarak getirilen istisnalara ilişkin düzenlemeleri saymazsak, esaslı bir değişikliğe uğramamıştır. Yapılan tek esaslı değişiklik, JOBS Act içinde yer alan düzenlemelere uygun olarak, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten beş yıl sonra, enflasyon oranınca kitle fonlaması yöntemiyle toplanabilecek fon miktarı ve yatırımcıların yatırabileceği tutarlarda değişiklik yapan tadil metnidir. Bu metin 12 Nisan 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir.[5]
Amerikan Kitlesel Fonlama Düzenlemesine Genel Bakış
JOBS Act’in üçüncü bölümünde (Title III) oldukça kapsamlı düzenlemelere yer verilmiştir. Bu düzenlemeler, kitlesel fonlama sisteminin nasıl işleyeceğine ve sınırlarının neler olduğuna ilişkin oldukça aydınlatıcı olsa da kitlesel fonlamanın, halka arzların ve halka açık şirketlerin tabi olduğu yatırımcıları korumaya yönelik sıkı kurallardan istisna tutulmasının oluşturduğu boşluğu doldurabilecek nitelikte değildir.
Bu sebeple, Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından hazırlanan Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, Title III ile çizilen sınırlara bağlı kalarak beş ana başlık altında ayrıntılı hükümler getirmiştir. Bu düzenlemeler; yatırımcıların korunması, sürecin işleyişi, istisnalar, raporlama yükümlülükleri ve aracı ve platformların tabi olduğu hükümlere ilişkindir.
Kitlesel Fonlama Düzenlemesi, Title III ile getirilen düzenlemeleri tekrarlamış, ilave yeni kurallar getirmiş ve bunların uygulanışına ilişkin ilkeleri belirlemiştir. Kitlesel Fonlama Düzenlemesi ile getirilen bazı düzenlemeler şunlardır;
- Yatırımcılara ilişkin limitlerin hesaplanmasında kullanılacak yöntemler nelerdir? (227.100 Instruction 1 to paragraph (a)(2))
- Yatırımcı limitlerinin aşılıp aşılmadığını denetleme yükümlülüğü kime aittir? (227.100 Instruction 3 to paragraph (a)(2))
- Birden fazla aracı kurum desteğiyle kitlesel fonlama gerçekleştirmek mümkün müdür? (227.100 Instruction to paragraph (a)(3))
- Kitlesel fonlama istisnasından yaralanmayı engellemeyen aykırılıklar nelerdir? (227.100 Paragraph (a)(4))
- Kimler kitlesel fonlama istisnasından yaralanamaz? (227.100 Paragraph (b))
- Hakim ve bağlı şirketlerin yaptığı ihraçlar, ihraç limitlerinin hesaplanmasında dikkate alınır mı? (227.100 Paragraph (c))
- İhraççı tarafından ilan edilmesi ve temin edilmesi gereken bilgi ve belgeler nelerdir? (227.201)
- Kitlesel fonlama yöntemiyle menkul kıymet ihraç edenlerin tabi olacakları raporlama ve kamuyu aydınlatma yükümlülükleri nelerdir ve bu yükümlülükler nasıl gerçekleştirilir? (227.202)
- Reklam yasağı ve istisnaları nelerdir? Bu yasağa uymamanın yaptırımları nelerdir? (227.204)
- Kimler kitlesel fonlama platformu kurabilir? (227.300 Instruction to paragraph (4))
- Dolandırıcılık riskini azaltmak için alınması gereken önlemler nelerdir? (227.301)
- Yatırımcının yatırımını geri çekmesi hangi koşullarda mümkündür? (227.304)
- Platform devrine ilişkin düzenlemeler ve sınırlamalar nelerdir? (227.400 paragraph (c))
- Kitlesel fonlama aracılığı ile alınan hisselerin devrine ilişkin sınırlamalar nelerdir? (227.501)
- Kitlesel fonlama istisnasından yaralanmayı engelleyen aykırılıklar nelerdir? (227.503)
Yukarıda değinilen düzenlemeler göstermektedir ki yatırımcıların korunması ve kitlesel fonlama sürecinde ortaya çıkacak belirsizliklerin ortadan kaldırılması amacıyla Amerikan mevzuatında ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.
Türk Mevzuatındaki Düzenlemeler
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (Kanun) 28 Kasım 2017 tarihli ve 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Değişiklik Kanunu) ile yapılan değişiklikler, Türkiye’de kitlesel fonlamanın ilk yasal zeminini oluşturmuştur.
Kanun’un tanımlara yer verdiği 3. maddesi uyarınca, halka yapılan bir fon toplama çağrısının halka arz niteliğini kazanabilmesi için çağrının, bir sermaye piyasası aracının satın alınmasına ilişkin olması gerekmektedir. Bu nedenle ödül karşılığı veya bağış yöntemiyle fon toplanan kitlesel fonlama projeleri, sermaye piyasası mevzuatımız kapsamına girmemektedir. Ancak yine aynı maddede, hisse senetlerinin ve borçlanma araçlarının menkul kıymet olduğu belirtilmiştir. Bu sebeple, hisse senetlerinin ve borçlanma araçlarının kamuya açık bir ilanla satılarak fon toplanması, sermaye piyasası mevzuatı hükümlerine tabi olacaktır.
Değişiklik Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önce, kitlesel fonlamanın önündeki en büyük engelin; Sermaye Piyasası mevzuatı kapsamında kurulmuş veya kurulacak bir şirketin, Kanun’un 4. maddesi uyarınca, paylarını kamuya yapılmış bir çağrı ile satmayı taahhüt eden kişilerin tabi olduğu izahname hazırlama yükümlülüğü olduğu açıktır.
İzahname hazırlama yükümlülüğüne aykırılığın yaptırımı, Kanun’un “Usulsüz Halka Arz ve İzinsiz Sermaye Piyasası Faaliyeti” başlıklı 109. maddesinin birinci fıkrasında, onaylı izahname yayımlama yükümlülüğünü yerine getirmeksizin sermaye piyasası araçlarını halka arz edenlerin ya da onaylı ihraç belgesi olmaksızın sermaye piyasası araçlarını satanların iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı şeklinde düzenlenmiştir.
Değişiklik Kanunu, diğer değişikliklerin yanı sıra özellikle Kanun’un 4. maddesine eklediği “Diğer kanunların yardım ve bağış toplanmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla kitle fonlaması suretiyle halktan para toplanması, Kurulca faaliyet izni verilen kitle fonlama platformları aracılığıyla gerçekleştirilir ve bu Kanunun izahname ya da ihraç belgesi hazırlama yükümlüğüne ilişkin hükümlerine tabi değildir.” hükmüyle kitlesel fonlamanın önünü açmış ve Kanun’un 109. maddesinde düzenlenen yaptırımlara tabi olmamasını sağlamıştır.
Değişiklik Kanunu ile Kanun’un 3. maddesinde de halka açık ortaklık ve ihraççı tanımlarında değişiklikler yapılmış ve kitle fonlaması tanımı eklenmiştir. Kitlesel fonlama aracılığıyla para toplayan ortaklıkların, halka açık ortaklık tanımının dışında bırakılması, bu ortaklıkların halka açık ortaklıkların tabi olduğu sermaye piyasası mevzuatında düzenlenmiş yükümlülüklerin bazılarından muaf olacakları veya halka açık ortaklıklara yüklenmemiş bazı ek yükümlülüklerinin olacağı şeklinde değerlendirilebilir. Aynı şekilde, yapılan değişiklikle kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanların tabi olacağı hükümlerin, ihraççılar için düzenlenen mevcut hükümlerden ayrıştırıldığı açıktır.
Kitle fonlaması platformlarının faaliyetleri, sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi kapsamında ihraç fiyatı belirlemek, halka arza ilişkin bilgi ve belgeleri hazırlamak, bu belgelerde yer alan bilgilerin doğruluğunun sağlanmasını teminen danışmanlık vermek, Sermaye Piyasası Kurulu’na (Kurul) başvuruda bulunmak, gişe hizmetleri vermek üzere satış grubu oluşturmak, talep toplamak, halka arz edilen sermaye piyasası araçlarının satışına ve tanıtımına ilişkin yurt içi ve yurt dışı organizasyonlar düzenlemek gibi kurumsal faaliyetleri içermediği için aracılık faaliyeti olarak değerlendirilmemektedir. (KIRAN, 2013) Aynı şekilde, kitle fonlaması platformlarının yapılan başvuruları değerlendirerek bir kısım projeleri internet sitelerine koymaları veya sitede yer alan projelerden bazılarına “Önerilen Proje” olarak ana sayfada yer verilmesi veya ön sıralarda tutulması, her ne kadar proje hakkında yönlendirici nitelikte tavsiye olarak değerlendirilebilecek olsa da bu tavsiyelerin muhtemel yatırımcının mali durumu, yatırım amaçlarını, risk ve getiri tercihlerini dikkate almaksızın yapılması bu faaliyetlerin yatırım danışmanlığı olarak değerlendirilmemesi gerektiği sonucuna varılmasını sağlamıştır. (KIRAN, 2013) Kanun koyucunun da benzer şekilde düşündüğü, Değişiklik Kanunu ile Kanun’a eklenen 35/A maddesinden açıkça anlaşılmaktadır.
Kanun koyucu kitlesel fonlama platformlarının, diğer sermaye piyasası kurumlarından farklı hükümlere tabi olacağını, hem diğer sermaye piyasası kurumlarından ayrı düzenleyerek hem de maddenin dördüncü fıkrasında kitle fonlaması platformları tarafından yürütülen faaliyetlerin yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinden ya da yan hizmetlerden sayılmadığını vurgulayarak belirtmiştir. Bununla birlikte kitle fonlama platformlarının hukuka aykırı faaliyetleri ve işlemlerinde, diğer sermaye piyasası kurumlarına uygulanan tedbirleri düzenleyen Kanun’un 96’ncı maddesinin kıyasen uygulanacağı belirtilmiştir. Kitle fonlama platformlarının tabi olduğu düzenlemeleri hazırlamak hususunda Kurul’a yetki verilmiştir.
Kitle fonlama platformlarının kurulmasının ve faaliyete başlamasının izne tabi olacağı, Kanun’a eklenen 35/A maddesinde kesin olarak belirtilmiştir. Kurul’dan izin alınmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplandığının tespit edilmesi halinde, Kurul’un başvurusu üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun, ilgili internet sitesine erişimi engelleyeceğini ilişkin, Kanun’un 99. maddesine eklenen dördüncü fıkrada erişimi engellenecek sitenin kitle fonlama platformu olduğu açıksa da halktan para toplamak için izin alması gerekenin yalnızca kitle fonlama platformu mu olduğu yoksa Kurul tarafından ileride yapılacak düzenlemelerle hisse karşılığı para toplayan kişilerin de Kurul’a başvurup izin almalarının mı isteneceği açık değildir.
Sonuç
Amerika’da her bireyin yatırımcı olarak dahil olabilme imkanına sahip olması sebebiyle, birçok mağduriyete sebep olma ve dolandırıcılık faaliyetlerine yol açma riski taşıyan kitlesel fonlama sistemine ilişkin uzun süren çalışmalar neticesinde oluşturulan ayrıntılı Amerikan mevzuatı, Türk mevzuat çalışmaları için de yol gösterici olabilecek niteliktedir.
Ancak şu ana kadar Türk mevzuatında yapılan çalışmalar, yalnızca Sermaye Piyasası Kanunu’nda mevcut yasaklayıcı hükümlerin kitlesel fonlamaya izin verecek şekilde değiştirilmesinden ibarettir. Mevcut düzenlemeler, kitlesel fonlama yöntemiyle sermaye toplayan şirketlerin halka açık şirket niteliğinde sayılmayacağını, bu yöntemle fon sağlayanların da ihraççı olarak değerlendirilmeyeceğini düzenlemekle birlikte, tabi olacağı hükümlere ilişkin bir açıklama getirmemektedir. Ayrıca, Kanun’dan izahname ya da ihraç belgesi hazırlanmaksızın kitle fonlaması yapılabileceği anlaşılırken, yatırımcıları korumak amacı doğrultusunda, bunların yerine gelecek prosedürlerin neler olacağı belirsizdir. Amerikan mevzuatından farklı olarak kitlesel fonlamanın istisnalarına ve sınırlarına ilişkin düzenlemelere Kanun’da yer verilmemiş, bu konuda düzenleme yapma yetkisi Sermaye Piyasası Kurumu’na bırakılmıştır.
Sermaye Piyasası Kurulu’na, kitle fonlamasına ilişkin tebliğleri hazırlarken, Amerikan Menkul Kıymetler Komisyonu’na oranla daha fazla sorumluluk ve görev düşmektedir. Amerikan Menkul Kıymetler Komisyonu, Kitlesel Fonlama Düzenlemesi’ni, JOBS Act’te yer alan geniş düzenlemelere rağmen; ancak kitle fonlaması yönteminin avantaj ve dezavantajları üzerinde yapılan tartışmaların ve oldukça uzun süren bir çalışmanın sonucunda yürürlüğe sokmuştur.
Değişiklik Kanunu’nun kitlesel fonlamaya ilişkin ayrıntılı düzenlemeler getirmemiş olması, Kurul’u, yatırımcıların korunması ile kitlesel fonlama sisteminin düşük maliyetle ve pratik olarak işletilebilmesi amaçlarını birlikte gerçekleştirebilecek hüküm ve koşulları oluşturmak konusunda tek sorumlu merci haline getirmiştir. Bu amaç doğrultusunda Kurul, Kitlesel Fonlama Düzenlemesi ile getirilen düzenlemelerden de yararlanarak, ancak bu düzenlemelerden daha ayrıntılı ve kapsamlı tebliğlerle kitlesel fonlamaya ilişkin ikincil mevzuatı oluşturmalıdır. Yatırımcının korunması için dikkatle düzenlenmesi gereken başlıca konular;
- İhraççı tarafından ilan edilmesi, temin edilmesi gereken bilgi ve belgelere,
- Kitlesel fonlama yöntemiyle menkul kıymet ihraç edenlerin tabi olacakları raporlama ve kamuyu aydınlatma yükümlülüklerine,
- Reklam yasağı ve istisnalarına,
- Dolandırıcılık faaliyetlerinin ve kötü niyetli ihraçların önlenmesine,
- Kitlesel fonlama ile menkul kıymet ihraç etmiş şirketlerin bilgilerinin açıklanmasına ve denetlenmesine ilişkin düzenlemelerdir.
Kaynakça
Congress, 1. (2012, Nisan 5). Government Publishing Office: https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/PLAW-112publ106/pdf/PLAW-112publ106.pdf adresinden alındı
İşler, S. T. (2014, Sonbahar). Modern Finansmanda Yeni Bir Dönem: Kitlesel Fonlama-Crowdfunding. Gösterge, s. 51-65.
KIRAN, T. (2013). SERMAYE PİYASALARINDA KİTLE FONLAMASI. Ankara: SERMAYE PİYASASI KURULU ORTAKLIKLAR FİNANSMANI DAİRESİ.
STEINBERG, S., & DeMARIA, R. (2012). The Crowdfunding Bible. READ.ME.
Tremble, T. (2016). III’s a Crowd: The Implementation of the JOBS Act’s Title III Crowdfunding Provisions. REVIEW OF BANKING & FINANCIAL LAW, 416-426.
Zeoli, A. J. (2014, Nisan 27). https://crowdfundinglegalhub.com/: https://crowdfundinglegalhub.com/2014/04/27/test-3/ adresinden alındı
[1] Jumpstart Our Business Startups Act, Pub. L. No. 112-106, 126 Stat. 306 (2012).
[2] SECURITIES ACT OF 1933, As Amended Through P.L. 114–94, December 4, 2015, http://legcounsel.house.gov/Comps/Securities%20Act%20Of%201933.pdf
[3] Crowdfunding; Proposed Rule, Fed. Reg, Vol. 78, No. 214, (Nov 5, 2013), https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2013-11-05/html/2013-25355.htm
[4] Crowdfunding, Securities Act Release No. 9974, Exchange Act Release No. 76,324, 80 Fed. Reg. 71,388, 71,388 (Nov. 16, 2015) https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2015-11-16/html/2015-28220.htm
[5] Inflation Adjustments and Other Technical Amendments Under Titles I and III of the Jobs Act, Federal Register, Vol. 82, No. 69, Wednesday, April 12, 2017, https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/FR-2017-04-12/xml/FR-2017-04-12.xml#seqnum17545
